Het Levenstestament
Flox den Hartog Jager
In een stampvolle zaal in het Torenlaantheater werden we door notaris Elings voorgelicht over enkele belangrijke documenten, waarmee je in je late levensfase te maken krijgt.
Testament en medische volmacht
Natuurlijk denken we dan meteen allemaal meteen aan een testament. Daarmee regel je wat er NA JE DOOD moet gebeuren met je vermogen en bezittingen. Daarnaast is er ook de medische volmacht. Tegenwoordig iets bekender. Daarin staat precies hoe je denkt over medische handelingen AAN HET EIND VAN JE LEVEN. De belangrijkste zijn natuurlijk het behandelingsverbod en de euthanasieverklaring. In een medische volmacht leg je niet alleen je wensen vast, maar geef je ook een volmacht aan een persoon/familielid. Daarmee geef je deze persoon het recht te beslissen als je het zelf niet meer kunt. En ook hef je het medisch beroepsgeheim op: dat wil zeggen dat deze persoon ook toegang krijgt tot al je medische gegevens. Dit document bespreek je normaliter ook met je huisarts en die zal het op gezette tijden weer aan je voorleggen om te zien of je er nog steeds zo over denkt. Een medische volmacht kun je zelf opstellen en ondertekenen en er zijn op internet voorbeelden te vinden van wat daar in moet staan. Maar natuurlijk kun je het ook aan je notaris vragen als je er toch bent voor het opstellen van een testament.
Levenstestament of algemene volmacht
Tot slot is er nog een derde belangrijk document. Het gaat om wat in de volksmond heet: het levenstestament of de algemene volmacht. We zijn niet altijd bekend met dit document en denken vaak dat het hetzelfde is als de medische volmacht. Maar dat is het NIET. Eigenlijk is dit het belangrijkste document, waarmee een senior zich NU op de toekomst later voorbereid. Het is het document, waarin een senior vastlegt wie zijn zakelijke en financiële belangen mag behartigen als hij/zij daar moeite mee krijgt. Dus nog tijdens zijn/haar leven. En….. die periode kan best lang zijn.
Vroeger pakte iemand van de familie deze rol wel op. Ik weet nog dat mijn schoonmoeder in het bejaardenhuis de taxiritten voor al haar buren begon te betalen en zich verder met al haar bezoek te goed deed aan vlaai uit de vlaaienwinkel. Dat was voor mijn echtgenoot het teken om in te grijpen, zodat niet de totale AOW reeds op was voor belangrijke uitgaven als de huur, gas, water en licht etc. waren betaald. Zo deed je dat vroeger. Er kwam een en/of rekening en daarmee had je dat geregeld.
Maar tegenwoordig zijn de regels heel veel strenger. Toegang tot een bankrekening is niet zomaar in een uurtje geregeld. Banken eisen een algemene volmacht, een document dat zegt dat je het goed vindt dat een familielid daadwerkelijk toegang krijgt tot je bankrekening. En die algemene volmacht moet staan in een notariële akte. Je zult dus langs de notaris moeten om dit document te krijgen. De notaris kijkt of je wilsbekwaam bent. Ben je niet meer wilsbekwaam, dan komt die volmacht er niet en zal de kantonrechter aan tafel komen zitten en beslissen over elke uitgave boven de 1500 euro. En je snapt wat voor bureaucratie je dan binnen krijgt! Dat is de reden dat je het dus NU moet regelen, nu je nog wilsbekwaam bent. Dus ga morgen langs de notaris en regel het!
Wat regel je nu eigenlijk met die algemene volmacht of het levenstestament?
Het gaat om alle belangrijke beslissingen: de financiële, zakelijke, maar ook andere beslissingen, bijvoorbeeld over je huisdier. Dus even snel: wie krijgt toegang tot je bankrekening, wie kan belastingaangifte doen, wie kan je huis verkopen als dat nodig blijkt, wie mag schenkingen doen en wie kan verzekeringen afsluiten. De Koninklijke Notariële Broederschap geeft een checklist.
Wie geef je volmacht?
Je zoekt in je directe omgeving mensen die je vertrouwt. Dat kan natuurlijk je broer of schoonzus zijn, maar het is verstandig om ook een persoon van een jongere generatie volmacht te geven. Daarmee geef je continuïteit aan de volmacht.
Van een volmacht kan uiteraard ook misbruik worden gemaakt. Je geeft immers iemand toegang tot je bankrekening. Daarom is het goed om twee mensen volmacht te geven, die alleen gezamenlijk op kunnen treden. Je zou ook een notariskantoor volmacht kunnen geven. Zij hebben daar mensen voor. Natuurlijk mag je ook al je kinderen volmacht geven en dat is misschien wel een goed idee, want op die manier voelen ze zich allemaal even verantwoordelijk voor de zorg van vader/moeder. Je kunt een volmacht ook weer makkelijk intrekken, dus als iemand het op zijn heupen krijgt ben je er ook zo van af.
Wie moet een levenstestament/algemene volmacht regelen?
Iedereen, maar zéker als je als senior voldoet aan één van de volgende criteria: je hebt een eigen huis, een vermogen van meer dan 40.000 euro, je hebt geen kinderen. Er werd met nadruk gezegd dat je ook een levenstestament moet regelen als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd of samenwoont en niet getrouwd bent.
Tot slot:
- Met een testament regel je wat er na je dood moet gebeuren, met een medische volmacht wat er rondom je overlijden moet gebeuren, maar een algemene volmacht geldt voor een langere periode daaraan voorafgaand, voor als je het zelf niet meer goed kunt, maar wel de regie wilt houden.
- Een en/of rekening is niet aan te raden. Degene met wie je deze hebt heeft ook de beschikking over je gehele vermogen… (en kan dus kwaad doen. Daarbij loop je ook het risico je vermogen te verliezen als de ander failliet gaat. Ook zullen de erfgenamen van deze persoon van jou erven als hij/zij overlijdt. Men gaat er van uit dat het vermogen gemeenschappelijk is.)
- Heb je een en/of rekening met je echtgenoot/echtgenote dan is deze toereikend zo lang je wilsbekwaam bent. Maar zodra een van jullie wilsonbekwaam wordt (d.w.z. gaat dementeren) dan is voor belangrijke financiële beslissingen een notariële volmacht nodig.
- Een testament en een levenstestament is altijd persoonlijk. Dus als echtpaar heb je zes (6) aktes nodig: ieder een eígen testament, ieder een eígen levenstestament en ieder een eígen medische volmacht. Ook als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd.
- Als je denkt dat alles te duur wordt regel dan in ieder geval bij de notaris een algemene volmacht. Voor wat er gebeurt met je bezittingen na je dood is er immers een wettelijke verdeling, die ingaat als je zelf niets hebt geregeld. En een medische volmacht kun je zelf regelen zonder notariële akte.
- Een akte kost zo’n 600-700 euro.
Toen ik naar huis ging was ik er wel van doordrongen dat ik voor zo’n levenstestament/algemene volmacht heel snel een afspraak met een notaris moest maken. Beter nu dan te laat!
Thuis zag ik dat ik gelukkig al in bezit ben van zo’n document. En ik las tot mijn verbazing dat ik daarmee mijn kinderen in ieder geval toestemming geef mijn schepen en vliegtuigen te verkopen! Schepen en vliegtuigen???????? Ach ja…. Wat niet is kan nog komen en een slimme meid is op haar toekomst voorbereid! Dat geldt trouwens ook voor jullie, heren!!! Dus regel het, NU!
Meer informatie
https://www.notaris.nl/levenstestament
https://www.notaris.nl/levenstestament/wat-regelen-anderen
https://www.notaris.nl/levenstestament/mantelzorger-of-vertrouwenspersoon
https://www.notaris.nl/files/Brochures/checklist-levenstestament.pdf?6b62d86256
https://www.notaris.nl/levenstestament/levenstestament-en-volmacht
Een voorbeeld van een levenstestament vindt u hieronder, met daarbij in de begeleidende tekst de volgende waarschuwing: In sommige gevallen kunt u zelf een levenstestament opstellen en daarbij gebruikmaken van het onderstaande voorbeeld. Maar let op: voor bepaalde handelingen zoals de verkoop van de eigen woning en het regelen van bankzaken, voldoet een zelf opgesteld document niet. U heeft dan een officiële akte nodig via de notaris.
https://www.nunotariaat.nl/kennisbank/voorbeeld-levenstestament
Levenstestament bij dementie
Let op! Veel mensen die getrouwd zijn, denken dat een notariële volmacht onderling niet nodig is. Omdat zij namens hun partner ‘alles mogen regelen’. Dit klopt niet. Bij de verkoop van een gezamenlijke woning moeten bijvoorbeeld beide partners tekenen. Is je partner niet meer wilsbekwaam? En is er geen notariële volmacht? Dan moet je een verzoek bij de rechter indienen om je huis te mogen verkopen.
https://www.notaris.nl/levenstestament/bewind-curatele-en-mentorschap
Financiële bescherming en de en/of rekening
https://www.notaris.nl/levenstestament/tips-voor-financiele-bescherming ( en kijk specifiek wat er hier gezegd wordt over de en/of rekening)
Wettelijke verdeling bij een erfenis zonder testament
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/erfbelasting/content/wettelijke-verdeling#
Medische volmacht
Het is belangrijk om de medische volmacht te laten toevoegen aan uw medisch dossier bij de huisarts. Het moet voor de huisarts kenbaar zijn dat u expliciet iemand heeft aangewezen als uw medisch gevolmachtigde.Bespreek uw wensen dus altijd met de huisarts. Een medische volmacht kunt u zelf schrijven.
https://www.nunotariaat.nl/kennisbank/medische-volmacht
23-10-2023